De kans op een zwangerschap vergroten

CORINA SCHIPAANBOORD – Niet zwanger raken geeft stellen vaak veel verdriet. Gynaecoloog dr. Susanne van der Velden (52) en arts en Sensiplan-consulent Corieke van der Bas (30) zetten zich in om de kans op een natuurlijke zwangerschap te vergroten. Susanne: ‘Alleen cyclusobservatie al is een grote hulp. Veel stellen hebben daardoor geen vervolgbehandeling nodig. Als die toch nodig is, kan dat door het verbeteren van de natuurlijke cyclus.’

Als consulente van Sensiplan geeft Corieke cursussen over hoe je als vrouw nauwkeurig je vruchtbare periode kunt vaststellen. ‘Veel vrouwen denken te weten wanneer hun eisprong is, maar dat klopt lang niet altijd. Uit Australisch onderzoek onder tweehonderd vrouwen die al een jaar zwanger probeerden te worden, bleek dat 68 procent dacht te weten wanneer ze vruchtbaar was. In de praktijk had slechts 13 procent het juist. Terwijl dit juist een groep is waarvan je verwacht dat ze er kennis van heeft. Meerdere onderzoeken bevestigen dit beeld. Ik vind het mooi om dit soort biologische basiskennis aan mensen mee te geven.’

Lichaamssignalen
Om de kans op een zwangerschap te vergroten, is het belangrijk om op het juiste moment gemeenschap te hebben. ‘De grootste kans op een zwangerschap is vijf dagen voor de ovulatie en op de dag van ovulatie’, vertelt Corieke. ‘Om dat moment te bepalen, kun je op de lichaamssignalen van de vrouw letten, zoals op het cervixslijm. Dat wordt aangemaakt in de baarmoederhals en is nodig voor de voeding en het transport van zaadcellen. Als er voldoende slijm aanwezig is, overleven zaadcellen langer. Helder en rekbaar slijm is bijvoorbeeld een teken van de vruchtbare periode. Daarnaast is de temperatuur een duidelijke richtlijn. Na de eisprong stijgt de temperatuur met circa 0,2 graden. Je ziet de laatste tijd ook veel cyclus-apps, maar die zijn zelden betrouwbaar. De app gaat uit van een gemiddelde en meestal kun je geen actuele signalen invoeren.’

Vruchtbare dagen
Susanne knikt instemmend. Ze is gespecialiseerd in fertiliteitsgeneeskunde en werkt in de FertilityCare Klinik in Kleve (Duitsland). ‘Ik behandel op natuurlijke wijze stellen die niet zwanger raken. Zo’n cursus van Sensiplan of FertilityCare is erg waardevol. Door cyclusobservatie leren vrouwen hun vruchtbare dagen herkennen en dat verhoogt de kans op een zwangerschap enorm. Voor sommige stellen is dat voldoende en is een verder traject niet nodig.’ Corieke noemt wat interessante cijfers die het verhaal onderstrepen. ‘Bij stellen die normaal vruchtbaar zijn en gebruikmaken van hun vruchtbare cyclus, is in principe 80 procent na een jaar zwanger. Bij stellen die Sensiplan of FertilityCare gebruiken, is dat percentage al binnen een half jaar bereikt. En bij stellen die één tot twee jaar bezig waren om zwanger te raken, was 56 procent binnen acht maanden zwanger.’

Ovulatie-inductietherapie
Stellen bij wie cyclusobservatie niet voldoende is, kunnen ovulatie-inductietherapie volgen. ‘Daarbij onderzoek ik onder andere of er voldoende hormonen zijn, of de eisprong goed is, of het follikel (blaasje waar eicel in wordt gerijpt) niet te klein is en hoe de schildklierwaardes zijn. We kunnen dit behandelen met medicijnen. Het doel is altijd dat de vrouw een normale cyclus krijgt. We willen altijd één follikel en één eicel. Dat aantal is veel lager dan bijvoorbeeld bij kunstmatige bevruchting. Vrouwen ervaren bij onze behandeling daarom bijna nooit bijwerkingen. Uit onderzoek blijkt dat de effectiviteit van onze methode vergelijkbaar is met die van de kunstmatige bevruchting, zo’n 25 procent. Daarnaast zijn er veel ethische voordelen. Met de therapie in de FertilityCare-kliniek ontstaan alle zwangerschappen op een natuurlijke manier. Er is geen ingrijpen in de conceptie, geen overstimulering, geen verhoogd risico op zwangerschapscomplicaties en geen sprake van overtollige embryo’s.’

Als er bij een man nog geen zaadonderzoek is gedaan, stuurt Susanne hem door naar de huisarts of uroloog. ‘De onderzoeken lopen dan parallel. Soms is er bij zowel de man als de vrouw iets te zien. We spreken altijd over de gezamenlijke vruchtbaarheid waaraan je werkt. Het is nooit de schuld van de een.’

Leefstijl
Naast dat lichamelijk van alles onderzocht wordt, kijkt Susanne naar de leefstijl van stellen. ‘In je lichaam staat alles met elkaar in verbinding. Hoe zit het met slapen, sporten en roken? Hebben ze een gezond gewicht? Wat eten ze? Hebben ze niet te veel stress? Ook dat heeft invloed op de vruchtbaarheid.’ Corieke knikt instemmend. ‘Als ik een cursus geef, moeten de stellen de cyclus bijhouden. Ze ontdekken dan opeens dingen waar ze anders niet zo bij stilstaan. Bijvoorbeeld stress door hun baan, of drukte waardoor ze weinig tijd hebben voor elkaar. Veel stellen gaan bewuster leven. Verder geeft de methode vaak meer kennis over en eerbied voor Gods schepping. Daarbij weet je je afhankelijk van Hem, maar mag je zelf ook actief zijn.’

Teleurstelling
Helaas helpen vruchtbaarheidsbehandelingen niet bij alle stellen. Susanne: ‘Vaak hebben ze een plan b. Ze gaan adopteren, verdiepen zich in pleegzorg of verzetten hun levensdoel en beginnen met een nieuwe baan. Meestal weten ze zelf al goed welke opties er zijn.’ Corieke vult aan: ‘We geven aan het begin aan dat er geen garantie is op een zwangerschap. We berekenen daarom eerst de zwangerschapskans volgens een betrouwbaar model, zodat mensen zich bewust zijn van wat realistisch is. Als vrouwen ouder dan 38 zijn of wanneer er duidelijk aanwijzingen zijn dat de kans op een spontane zwangerschap dusdanig klein is, bespreken we dit en adviseren we om naar de huisarts te gaan. Vaak weten stellen dit al wel en komen dan ook niet bij ons. Wij hebben ook een lijst met boeken en websites waar stellen meer informatie kunnen vinden over alternatieve behandelingen. Bijvoorbeeld die van de NPV Zorg voor het leven. Zij kan meedenken over medisch-ethische thema’s. We geven ook de website door van een coach die stellen met een onvervulde kinderwens begeleidt.’

Susanne en Corieke genieten er beiden van om stellen te helpen hun kans op een zwangerschap te vergroten. Susanne: ‘Ik behandelde een stel dat honderd menstruaties – en dus honderd teleurstellingen – achter de rug had. Na zo’n acht maanden waren ze zwanger. Onlangs hoorde ik dat ze een tweede kindje verwachten. Dat is fantastisch! Het gebeurt best vaak dat, als de cyclus weer goed is, het lichaam alles zelf weer oppakt.’ ‘Het is mooi om mensen zo voor langere tijd te helpen’, sluit Corieke af.